ایین نامه قانون لغو اراضی موات شهری مصوب 58/4/5

قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن
1358.05.22

‌هیأت وزیران دولت موقت جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 58.5.22 بنا به پیشنهاد
وزارت مسکن و شهرسازی آیین‌نامه قانون لغو مالکیت‌اراضی موات شهری و کیفیت عمران
آن را به شرح زیر تصویب نمودند:
‌فصل اول - نحوه اعلام به مالکین
‌ماده 1 - وزارت مسکن و شهرسازی مکلف است به مالکین اراضی مشمول تبصره ذیل ماده یک
قانون مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت‌عمران آن مصوب 58.4.5 شورای انقلاب اسلامی
از طریق جراید کثیرالانتشار و سایر رسانه‌های گروهی اعلام نماید که ظرف مهلت‌های
تعیین شده در‌ماده 6 این آیین‌نامه نسبت به عمران و آبادی اراضی خود با رعایت
ضوابط این آیین‌نامه اقدام نمایند و گرنه پس از انقضای مهلت مقرر و عدم اقدام‌نسبت
به عمران و آبادی، زمین بلاعوض به تصرف دولت در خواهد آمد.
‌فصل دوم - مقررات تشخیص اراضی موات و عمران و آبادی
‌ماده 2 - زمین موات از نظر این قانون زمینی است که معطل مانده و عمران و آبادی در
آن به عمل نیامده باشد، عمران و آبادی قابل قبول به شرح زیر‌است.
2 - 1 - زمین قبلاً به صورت خانه بوده و در سند مالکیت قید شده باشد.
2 - 2 - هر گاه در زمین قبلاً ساختمانی بوده و بعداً خراب شده و فعلاً بقایای آن
مشهود باشد و در این صورت معادل 4 برابر مساحت زیربنای‌ساختمان مخروبه، احیاء شده
محسوب می‌گردد.
2 - 3 - اراضی زیر کشت محصولات زراعی و باغهای گل که لااقل (4).(3) مساحت زمین آن
زیر کشت باشد.
2 - 4 - باغ مشجر اعم از مثمر و غیر مثمر که در هر صد متر مربع 6 - اصله درخت سه
ساله کاشته شده باشد. مشروط بر این که با در نظر گرفتن‌خیابان‌بندی و تأسیسات مورد
نیاز باغ لااقل (4).(3) از مساحت زمین مشجر باشد.
2 - 5 - نوع استفاده از اراضی و باغات مذکور در بندهای 2 - 3 و 2 - 4 تغییر ناپذیر
است ولی صاحبان این اراضی و باغات می‌توانند با رعایت‌مقررات شهرداری محل برای
ست شخصی و یا رفع نیازمندیهای زراعی و باغداری یک دستگاه ساختمان که مساحت زیر
بنای آن از 250 متر مربع‌ ننماید احداث نمایند.
2 - 6 - در صورتی که در زمین ساختمان احداث شده باشد، لااقل یک طبقه آن کامل مسقف
و قابل بهره‌برداری بوده و مجموع مساحت زیر بنای‌آن از (4).(1) مساحت کل زمین کمتر
نباشد.
2 - 7 - در مورد پارکینگ‌ها - اتوشویی‌ها - تعمیرگاه‌ها و تأسیسات مشابه عمران آن
تابع ضوابط طرح جامع بوده و در شهرهایی که ضوابطی‌موجود نباشد شهرداریها ضوابط آن
را تعیین خواهند نمود. و چنانچه تأسیساتی که در گذشته به وجود آمده است دارای
پروانه کسب بوده و یا دائر باشند‌احیاء شده محسوب می‌شود.
2 - 8 - هر گاه اعیانی استخر شنا یا ورزشگاه باشد در این صورت مساحتی معادل حداکثر
8 برابر سطح زیر بنا احیاء شده محسوب می‌شود.
2 - 9 - اراضی مشمول بندهای 2 - 9 و 2 - 8 غیر قبال تفکیک بوده و نوع استفاده از
آنها تغییر ناپذیر است. ولی مالکین آن می‌توانند طبق‌ضوابط شهرداریها نسبت به
تکمیل و مرمت آنها اقدام نمایند.*
*>>‌پاورقی: به موجب اصلاح بند 9 ماده 2 آیین‌نامه قانون لغو مالکیت اراضی موات
شهری و کیفیت عمران آن مصوب 58.6.12 مندرج در صفحه175 این مجموعه، عبارت "‌اراضی
مشمول بندهای 2 - 9 - و 2 - 8 غیر قابل." به عبارت "‌اراضی مشمول بندهای 2 - 7 و
2 - 8 غیر قابل" اصلاح‌شده است.<<
‌ماده 3 - کسانی که اراضی آنها مشمول تبصره ذیل (‌ماده یک) قانون اصلاح قانون لغو
مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن مصوب58.4.28 شورای انقلاب اسلامی می‌باشد
و در پروانه ساختمانی آنها مدت معین نشده باشد مکلفند ظرف 3 ماه از تاریخ انتشار
این آیین‌نامه به‌دستگاه‌های ذیربط مراجعه و تاریخ متناسبی را که برای عمران اراضی
آنها وسیله دستگاه‌های مذکور معین می‌شود رعایت نمایند.
‌ماده 4 - کسانی که تا قبل از تاریخ تصویب قانون اصلاح قانون لغو مالکیت اراضی
موات شهری و کیفیت عمران آن برای عمران زمین خود پروانه‌دریافت نموده و کار را نیز
شروع نموده باشند مکلفند نسبت به عمران زمین خود طبق ضوابط این آیین‌نامه در مدت
قید شده، در پروانه ساختمان اقدام‌نمایند و چنانچه در پروانه ساختمانی آنها مدت
معین نشده باشد باید به شهرداریها مراجعه و تاریخ متناسبی را که برای عمران اراضی
آنها معین می‌شود‌رعایت نمایند.
‌فصل سوم
‌اراضی مشمول تبصره ماده یک قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن
‌ماده 5 - مساحت یک قطعه زمین کوچک در تبصره فوق‌الذکر برای شهرهایی که مطابق
سرشماری سال 1355 بیش از دویست هزار نفر جمعیت‌دارند 1000 متر مربع و برای شهرهایی
که کمتر از 200 هزار نفر جمعیت دارند 1500 متر مربع خواهد بود.
‌تبصره 1 - هر گاه قطعه کوچک بیش از مساحت پیش‌بینی شده در ماده 5 بوده و مازاد به
صورت یک قطعه مستقل قابل تفکیک و استفاده نباشد در‌این صورت مساحت اضافی جزو قطعه
محسوب است.
‌تبصره 2 - مراد از مالکیت خانه مسی مندرج در تبصره ذیل ماده 1 قانون لغو
مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن، مالکیت 6 دانگ‌اعیانی واحد مسی
می‌باشد.
‌ماده 6 - مهلت مقرر برای عمران زمین‌های کوچک موضوع تبصره 1 قانون لغو مالکیت
اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن به شرح زیر تعیین‌می‌گردد.*
*>>‌پاورقی: مطابق آیین‌نامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای انقلاب اسلامی مندرج در
صفحه 248 این مجموعه، بندهای 1 و 2 و 3 ماده 6‌اصلاح شده‌اند.<<
6 - 1 - در شهرهایی که برابر سرشماری سال 1355 کمتر از 50 هزار نفر جمعیت دارند از
تاریخ اعلام قبول درخواست صدور پروانه 6 سال‌می‌باشد.
6 - 2 - در شهرهایی که برابر سرشماری سال 1355 بیش از 50 هزار نفر کمتر از 200
هزار نفر جمعیت دارند از تاریخ اعلام قبول درخواست‌صدور پروانه 5 سال می‌باشد.
6 - 3 - در شهرهایی که برابر سرشماری سال 1355 بیش از 200 هزار نفر جمعیت دارند از
تاریخ اعلام قبول درخواست صدور پروانه 4 سال‌می‌باشد.
‌ماده 7 - کسانی که در تاریخ تصویب قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت
عمران آن مصوب 58.4.5 شورای انقلاب اسلامی صاحب‌یک واحد مسی بوده ولی در رهن
بانک وام‌دهنده در مقابل وام مسکن می‌باشد از نظر این آیین‌نامه مالک شناخته نشده
و از مزایای تبصره ماده یک‌قانون برخوردار می‌شوند**.
**>>‌پاورقی: این ماده به موجب ماده 7 اصلاحی مصوب 58.10.5 شورای انقلاب اسلامی
مندرج در صفحه 236 این مجموعه اصلاح شده‌است.<<
‌ماده 8 - اشخاص مشمول تبصره ماده یک قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت
عمران آن در صورتی که مشاعاً مالک زمینی باشند هر‌یک از آنها می‌توانند در سهم خود
از مزایای قانونی مندرج در این فصل استفاده کنند.
‌فصل چهارم - تعیین تکلیف اراضی موات
‌ماده 9 - مالکین اراضی موضوع ماده 2 این آیین‌نامه که زمین خود را مشمول یک یا
چند بند ماده مزبور می‌دانند مکلفند ظرف مدت سه ماه از تاریخ‌تصویب این آیین‌نامه
به محل‌هایی که وزارت مسکن و شهرسازی تعیین می‌کنند مراجعه نمایند و با تسلیم
فتوکپی سند مالکیت زمین و کروکی مربوط‌تقاضای صدور گواهی مبنی بر موات نبودن زمین
خود دریافت دارند.
‌ماده 10 - افرادی که بر اساس این قانون خود را مشمول تبصره ذیل ماده یک قانون
می‌دانند باید ظرف مدت 3 ماه از تاریخ تصویب این آیین‌نامه‌درخواست خود را منضم به
فتوکپی سند مالکیت زمین با کروکی مربوط به محل‌هایی که وزارت مسکن و شهرسازی تعیین
نموده مراجعه و گواهی لازم‌دریافت نمایند***.
***>>‌پاورقی: این ماده به موجب ماده 10 آیین‌نامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای
انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 247 این مجموعه‌اصلاح شده همچنین مطابق مصوبه
58.11.13 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 263 این مجموعه 3 تبصره به این ماده
الحاق گردیده‌است.<<
‌ماده 11 - اراضی موات متعلق به وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و مؤسساتی
که شمول حکم مستم ذکر نام آنها است نیز در اختیار‌وزارت مسکن و شهرسازی قرار
خواهد گرفت.
‌تبصره - موقوفات عام که اسناد مالکیت وقفنامه‌های آنها حاکی از عمران و آبادی در
آن باشد احیاء شده محسوب می‌گردد. ولی در هر حال مشمول‌بند 2 - 5 - این آیین‌نامه
خواهد بود و اگر ضروری باشد از این گونه اراضی استفاده‌ای غیر از آنچه در وقفنامه
ذکر شده است بشود موافقت هیأت وزیران‌اامی است.
‌ماده 12 - مراد از محدوده قانونی (25 ساله) مذکور در ماده یک قانون لغو مالکیت
اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن محدوده‌ای است که بر‌طبق ضوابطی که از طرف وزارت
مسکن و شهرسازی تهیه می‌شود تعیین شده باشد.
‌ماده 13 - شهرداریها در موقع صدور پروانه ساختمان برای کسانی که طبق تبصره ذیل
ماده یک قانون می‌خواهند اقدام به عمران نمایند موظف‌می‌باشند تعهد لازم را از
متقاضی اخذ نمایند تا چنانچه بعداً ثابت شود که واجد شرایط مندرج در تبصره ذیل ماده
یک قانون نبوده، تصرف او بر روی‌زمین تصرف غیر قانونی در تعرض به اموال عمومی تلقی
می‌شود و طبق مقررات مربوطه با او رفتار خواهد شد.
‌ماده 14 - هر گاه شهرداریها به علت ضوابط و مقررات طرح جامع و یا به علل دیگر
نتوانند برای متقاضیان پروانه صادر نمایند. وزارت مسکن و‌شهرسازی باید با درخواست
شهرداریها معادل زمین اینگونه اشخاص از نزدیکترین زمین‌هایی که به مالکیت دولت
درآمده است به آنها واگذار نماید*.
*>>‌پاورقی: این ماده به موجب ماده 14 آیین‌نامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای
انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 247 این مجموعه اصلاح‌شده است.<<
‌ماده 15 - در مورد زمین‌هایی که طبق قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت
عمران آن و قانون اصلاحی آن به تصرف دولت درآمده است.‌اعلام وزارت مسکن و شهرسازی
برای ابطال اسناد مالکیت و تفکیک آنها و صدور پروانه ساختمانی کافی است و سازمان
ثبت اسناد و املاک و‌شهرداریها مکلف به انجام درخواست وزارت مسکن و شهرسازی خواهند
بود.
‌فصل پنجم - نحوه واگذاری اراضی
‌ماده 16 - زمینهایی که در داخل محدوده‌های خدماتی شهری به تصرف دولت در می‌آید
باید مجاناً برای نیازمندیهای عمومی شهر اختصاص یابد و‌در صورتی که زمین با تشخیص
شهرداری محل و تصویب مقامات ذیصلاح شهر مازاد بر نیازمندیهای عمومی شهر باشد وزارت
مسکن و شهرسازی‌نسبت به واگذاری این گونه زمین‌ها به متقاضیان اقدام خواهد نمود.
‌ماده 17 - اراضی خارج از محدوده خدماتی شهرها که در داخل محدوده قانونی است باید
از طرف وزارت مسکن و شهرسازی آماده و بر اساس‌طرحهای تفصیلی تفکیک شده و زمین‌هایی
که برای نیازمندیهای عمومی شهر اختصاص یافته مجاناً در اختیار مؤسسات ذیصلاح دولتی
قرار گیرد و‌زمین‌هایی که به بخش خدماتی خصوصی واگذار می‌شود باید با نظر شهرداری
و تصویب مقامات ذیصلاح شهر برای عمران فروخته شود.
‌ماده - زمینهایی که برای واحدهای مسی تک واحدی آماده‌سازی و تفکیک شده با
رعایت اولویت‌های زیر در صورتی که تعداد متقاضی‌واجد شرایط بیش از قطعات مورد
معامله باشد از طریق قرعه‌کشی به متقاضیان فروخته خواهد شد.
- 1 - متقاضی خود و فرزندان تحت تکفل او فاقد واحد مسی باشند.*
*>>‌پاورقی: این بند به موجب آیین‌نامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای انقلاب اسلامی
مندرج در صفحه 247 این مجموعه اصلاح شده‌است.<<
- 2 - تاریخ ست و اشتغال در محل مورد تقاضا نباید بعد از فروردین سال 1353
باشد و کسانی که مدت بیشتری در محل مورد تقاضا‌ست داشته باشند اولویت خواهند
داشت.**
**>>‌پاورقی: مطابق مصوبه 59.2.13 شورای انقلاب اسلام در صفحه 287 این مجموعه
تبصره‌ای به بند 2 ماده اضافه شده است.<<
- 3 - متقاضی باید امکانات مالی لازم برای ساختمان را تأمین کرده باشد.
‌ماده 19 - وزارت مسکن و شهرسازی، قیمت زمین‌های آماده شده را بر اساس هزینه متوسط
تأسیسات زیربنایی و درصدی بابت سایر هزینه‌های‌بالاسری آنها و با رعایت نحوه
استفاده از مین تعیین و به متقاضیان واجد شرایط واگذار خواهد کرد. جزییات ضوابط و
شرایط واگذاری اراضی در هر‌منطقه را وزارت مسکن و شهرسازی با همکاری شهرداری محل
تعیین و به اطلاع عموم خواهد رسانید.
‌ماده 20 - در زمینهایی که ساختمان بیش از یک واحد مجاز می‌باشد (‌آپارتمان‌سازی)
متقاضیان احداث آپارتمان می‌توانند به صورت گروهی با‌وکالت رسمی یک نفر با رعایت
طرح جامع و تفضیلی شهر و مفاد ماده این آیین‌نامه نسبت به احداث ساختمان اقدام
نمایند.
‌ماده 21 - شرکتهای رسمی تأمین مسکن که شرایط و صلاحیت آنها طبق ضوابطی باشد که از
طرف وزارت مسکن و شهرسازی تعیین شده است‌می‌توانند درخواست زمین نموده و اقدام به
احداث آپارتمان و یا خانه تک واحدی نموده و طبق قیمتی که بیش از قیمتی که وزارت
مسکن و شهرسازی‌تعیین می‌کند نباشد نسبت به فروش آنها اقدام نمایند***.
***>>‌پاورقی: مطابق آیین‌نامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای انقلاب اسلامی مندرج در
صفحه 247 این مجموعه تبصره‌ای به ماده 21‌اضافه شده است.<<
‌ماده 22 - واگذار قطعی زمین موقعی انجام خواهد گرفت که گواهی پایان عملیات
ساختمانی از طریق مراجع ذیصلاح صادر شده باشد.
‌ماده 23 - تاریخ اجرای این آیین‌نامه توسط وزارت مسکن و شهرسازی در هر شهر تعیین
و اعلام خواهد شد.

پاورقی: به قانون اراضی شهری مصوب 60.12.27 و آیین‌نامه اجرایی قانون اراضی
شهری مصوب 61.3.30 مراجعه شود.